Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam tổ chức thành công hội nghị quốc tế tại P

(Ngày Nay) – Đây là lần đầu tiên Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam (VFUA) tổ chức một sự kiện mang tầm quốc tế ngay tại trung tâm điều phối các hoạt động văn hóa, khoa học và giáo dục lớn nhất thế giới, một lần nữa khẳng định vị thế và vai trò chủ động của Việt Nam trong không gian hợp tác văn hóa toàn cầu. 

Sáng 22/8 (theo giờ Paris, Pháp) Hội nghị quốc tế về bảo tồn di sản và phát triển công nghiệp văn hóa chính thức khai mạc tại trụ sở UNESCO Paris, Cộng hòa Pháp, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hành trình hợp tác văn hóa quốc tế của VFUA và Phong trào UNESCO toàn cầu.

Sự kiện được tổ chức với sự cho phép của Liên hiệp các Hội UNESCO Thế giới, cùng sự phối hợp của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, Trung tâm Thông tin UNESCO và Tạp chí Ngày Nay.

Hội nghị diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, nhân dịp hướng tới kỷ niệm 80 năm thành lập UNESCO (16/11/1945 – 16/11/2025) và 50 năm Việt Nam gia nhập tổ chức. Sự trùng hợp này khiến hội nghị không chỉ là diễn đàn chuyên môn mà còn mang ý nghĩa biểu tượng, tiếp nối cam kết quốc tế với các sáng kiến do Việt Nam khởi xướng.

Toàn cảnh hội nghị quốc tế về bảo tồn di sản và phát triển công nghiệp văn hóa tổ chức tại Trụ sở UNESCO Paris. Ảnh: Ngọc Ánh

Hội nghị đặt chủ đề trung tâm là mối quan hệ giữa bảo tồn di sản và phát triển công nghiệp văn hóa, thông qua cách tiếp cận vượt ra khỏi góc nhìn phân lập truyền thống. Theo đó, di sản không chỉ là đối tượng cần gìn giữ mà còn là nguồn lực nội sinh, nền tảng tạo ra sáng tạo văn hóa, động lực tăng trưởng kinh tế và yếu tố định vị quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa. Quan điểm này phản ánh xu thế quốc tế khi di sản được xem như tài sản chiến lược cho phát triển bền vững.

Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam từ lâu đã là một trong những thành viên năng động và tận tâm nhất của phong trào UNESCO toàn cầu. Qua những nỗ lực bền bỉ trong thúc đẩy giáo dục, văn hóa và bảo tồn di sản, tổ chức đã đóng góp quan trọng vào sứ mệnh chung là vun đắp hòa bình, hiểu biết lẫn nhau và phát triển bền vững. Những sáng kiến của Việt Nam là một hình mẫu về cam kết và sáng tạo trong khuôn khổ Liên hiệp các Hội UNESCO thế giới…

(Trích thông điệp chào mừng của ngài Bolat Akchulakov, Chủ tịch Liên hiệp các Câu lạc bộ và Hiệp hội UNESCO nhân hội nghị quốc tế về bảo tồn di sản và phát triển công nghiệp văn hóa)

Ngoài các phiên thảo luận chuyên môn, chương trình hội nghị mở rộng thành chuỗi hoạt động bên lề kéo dài nhiều ngày, bao gồm tham quan thực địa tại các khu di sản thế giới ở châu Âu, gặp gỡ các tổ chức quốc tế, giao lưu văn hóa và vinh danh những cá nhân, tổ chức có thành tựu tiêu biểu trong công tác bảo tồn di sản và phát triển công nghiệp văn hóa tại Việt Nam. Những hoạt động này nhằm lan tỏa các giá trị cốt lõi của UNESCO: hòa bình, sáng tạo và phát triển bền vững.

Ông Trần Văn Mạnh – Phó Chủ tịch thường trực Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Ngọc Ánh

Quyết định tổ chức hội nghị tại Trụ sở UNESCO là kết quả của một tiến trình chuẩn bị lâu dài, khởi nguồn từ Tuyên ngôn Hạ Long do Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam đề xuất. Văn kiện định hướng này đã được thông qua tại Hội nghị Ban Chấp hành lần thứ 43 của Liên hiệp các Hội UNESCO Thế giới tổ chức tại Việt Nam vào tháng 8/2024, có giá trị đặt nền móng cho một tầm nhìn mới về bảo tồn và phát triển công nghiệp văn hóa sáng tạo cho các quốc gia đang phát triển.

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, ông Trần Văn Mạnh, nhấn mạnh Tuyên ngôn Hạ Long là “ngọn hải đăng dẫn đường” soi chiếu tinh thần của hội nghị. Văn kiện này cũng nằm trong nỗ lực chung đưa Việt Nam chuyển từ vai trò tham gia sang vị thế dẫn dắt, qua việc kiến tạo liên minh chiến lược và thúc đẩy hợp tác liên ngành, liên khu vực trong lĩnh vực công nghiệp sáng tạo.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, bất bình đẳng gia tăng và nguy cơ mai một bản sắc trước dòng chảy toàn cầu hóa, Tuyên ngôn Hạ Long nhấn mạnh các nguyên tắc then chốt: bảo vệ di sản như tài sản chung của nhân loại; tôn vinh sự đa dạng văn hóa như điều kiện kiến tạo hòa bình và phát triển bao trùm; khuyến khích mô hình công nghiệp sáng tạo công bằng, bền vững và có trách nhiệm với môi trường; gia tăng trao đổi văn hóa và giáo dục xuyên quốc gia. Văn kiện không chỉ dừng ở lý thuyết mà còn đề xuất lộ trình cụ thể để cân bằng giữa bảo tồn và khai thác công nghiệp văn hóa như nguồn lực phát triển kinh tế và đổi mới xã hội.

Ông Đinh Đức Hoàng trình bày tham luận với chủ đề: “Những thách thức trong bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể tại các cộng đồng thiếu nguồn lực và các giải pháp đổi mới”. Ảnh: Ngọc Ánh

Chia sẻ về giá trị của Tuyên ngôn Hạ Long với Hội nghị quốc tế Bảo tồn di sản và phát triển công nghiệp văn hóa, ông Đinh Đức Hoàng, Phó Tổng giám đốc Trung tâm Thông tin UNESCO nhận định: “Ngay từ trong tiêu đề, tuyên bố đã khẳng định rằng mục tiêu của kết nối văn hoá, hay xây dựng công nghiệp văn hóa, không chỉ chú trọng đến lợi ích tiền bạc. Trong khuôn khổ hội nghị tại Trụ sở UNESCO hôm nay, các diễn giả quốc tế và Việt Nam một lần nữa nhấn mạnh điều đó khi chỉ ra thách thức của việc bảo tồn di sản văn hóa như một không gian, một hoạt động cộng đồng chứ không phải thực hành của một cá nhân hay là một lĩnh vực kinh tế. Thông qua hội nghị, chúng tôi thấy được các nỗ lực hành động bền vững đang được thực hiện khắp thế giới, từ cấp độ toàn cầu như UNESCO cho đến các cộng đồng địa phương”.

Ông Lianggeng Dong, Ủy viên Thường trực Ban Thư ký Liên hiệp các Hội UNESCO Thế giới. Ảnh: Ngọc Ánh

Bà Suzanne Ogge, chuyên gia về di sản văn hóa phi vật thể tại UNESCO. Ảnh: Ngọc Ánh

Cụ thể, hội nghị tập trung bốn chủ đề trọng tâm nhằm làm rõ quan hệ giữa di sản và công nghiệp văn hóa và đề xuất giải pháp khả thi, phù hợp với các Công ước và chương trình hành động của UNESCO. Thứ nhất, bảo vệ sức sống của di sản trong bối cảnh đô thị hóa, biến đổi khí hậu và thay đổi lối sống. Thứ hai, chuyển đổi số với công nghệ như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và thực tế tăng cường, hướng tới số hóa toàn diện di sản vật thể và phi vật thể. Thứ ba, đặt cộng đồng bản địa vào trung tâm chiến lược bảo tồn, đảm bảo đồng quản lý, đồng sáng tạo và chia sẻ lợi ích. Thứ tư, phát triển công nghiệp văn hóa như động lực tăng trưởng sáng tạo, từ thủ công mỹ nghệ đến nội dung số, thông qua cải cách giáo dục, hỗ trợ khởi nghiệp và mô hình hợp tác công tư.

Bà Nguyễn Thị Thanh Bình, Đại biện lâm thời Phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO tham gia hội nghị. Ảnh: Ngọc Ánh

Những chủ đề này góp phần hình thành tầm nhìn toàn diện, gắn kết ưu tiên văn hóa với Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc, đồng thời khẳng định nỗ lực của cộng đồng quốc tế trong bảo vệ di sản và kiến tạo nền tảng hòa bình qua hợp tác văn hóa.

Hội nghị quốc tế “Bảo tồn di sản và phát triển công nghiệp văn hóa” vì thế không chỉ củng cố nỗ lực bảo vệ di sản nhân loại mà còn là dịp để Việt Nam thể hiện vai trò tích cực, trách nhiệm và sáng tạo trong định hình tương lai văn hóa toàn cầu.

Nguyệt Linh