Du lịch Việt Nam chuyển mình bền vững nhờ sức bật từ văn hóa và sáng tạo

Kể từ sau đại dịch COVID-19, ngành du lịch Việt Nam đứng trước nhu cầu cấp thiết về đổi mới mô hình phát triển, hướng tới những giá trị lâu dài và bền vững. Trong bối cảnh đó, dự án “Trao quyền cho thanh niên và phụ nữ để tăng cường kết nối và lợi ích địa phương tại Di sản Thế giới và Thành phố Sáng tạo” – kết quả hợp tác giữa UNESCO và Tập đoàn SOVICO – đang mở ra những hướng đi mới, lấy văn hóa làm nền tảng và cộng đồng làm trung tâm cho ngành công nghiệp không khói.

Tái định hình mô hình du lịch: Nhỏ nhưng tinh, thân thiện với di sản

Một trong những điểm nhấn của dự án là thúc đẩy các mô hình du lịch quy mô nhỏ, thân thiện với di sản, đặc biệt tại khu vực Bắc Trung Bộ như Hội An, Tràng An, và các tỉnh miền Trung. Dự án đã tổ chức các hội thảo, khảo sát và đào tạo thực tế cho gần 100 doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), ưu tiên các doanh nghiệp do phụ nữ và thanh niên địa phương điều hành.

UNESCO và Hiệp hội Du lịch Tỉnh Quảng Nam tổ chức hội thảo giới thiệu về các mô hình du lịch bền vững dựa trên di sản tại thành phố Hội An tháng 10/2023

Tháng 10/2023, UNESCO và Hiệp hội Du lịch Tỉnh Quảng Nam tổ chức khảo sát thực địa và hội thảo giới thiệu về các mô hình du lịch bền vững dựa trên di sản tại thành phố Hội An với sự tham gia của khoảng 20 doanh nghiệp du lịch quy mô nhỏ tại khu vực Hội An. Hội thảo có sự tham gia và đóng góp của các chuyên gia Nhật Bản về du lịch văn hóa, mang đến những ví dụ tham khảo về các mô hình hiệu quả cao, quy mô nhỏ nhưng chất lượng từ Nhật Bản.

Số lượng các mô hình du lịch quy mô nhỏ, thân thiện với di sản được thiết lập và nâng cấp/cải thiện ở khu vực Bắc Trung Bộ với sự kết nối chặt chẽ hơn với các địa điểm Di sản Thế giới. Các mô hình du lịch này không hướng đến “đại trà” mà chú trọng chất lượng dịch vụ, bản sắc văn hóa và sự tham gia tích cực của người dân địa phương, qua đó tạo ra sinh kế bền vững và giữ gìn di sản.

Hướng đi mới cho doanh nghiệp du lịch

Tại Đà Nẵng, dự án đã phối hợp với Hiệp hội Du lịch và Sở Văn hóa thành phố nhằm thúc đẩy thực hành ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) trong các doanh nghiệp du lịch. Cuối năm 2024, UNESCO mời chuyên gia quốc tế từ Chương trình Du lịch bền vững của Trung tâm Di sản Thế giới đến làm việc với các đối tác địa phương, thống nhất triển khai đào tạo ESG và nhân rộng các mô hình kinh doanh gắn với phát triển bền vững.

Một trong những mô hình tiêu biểu là Khu phức hợp du lịch Furama Bắc Mỹ An, nơi ứng dụng thành công chuỗi cung ứng địa phương, ưu tiên sản phẩm từ các doanh nghiệp nhỏ do đồng bào dân tộc miền Trung điều hành. Từ đó, ESG không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn tạo giá trị kinh tế bền vững tại chỗ.

Để mở rộng tác động, các bên cũng xem xét hợp tác với Học viện Kinh doanh Khách sạn Quốc tế (IBH) – đơn vị được Chính phủ Thụy Sĩ lựa chọn hỗ trợ giảng dạy ESG cho doanh nghiệp du lịch nhỏ và vừa tại Việt Nam. Những nỗ lực này nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu ngày càng đề cao các tiêu chuẩn phát triển bền vững.

Xây dựng thương hiệu du lịch gắn với di sản

Một dấu ấn khác của dự án là nỗ lực xây dựng và quảng bá thương hiệu du lịch dựa trên di sản văn hóa. Với sự hỗ trợ của chuyên gia Nhật Bản, hoạt động nghiên cứu, tư vấn và triển lãm đã được triển khai tại Hội An và Tràng An nhằm định hình hình ảnh địa phương gắn với danh hiệu Di sản Thế giới và Thành phố Sáng tạo.

Từ tháng 6 đến tháng 11/2024, các chuyên gia Nhật Bản đã được tuyển dụng để tiến hành khảo sát thực địa và nghiên cứu về thương hiệu địa phương và tư vấn về các cách cải thiện sản xuất và bán hàng dựa trên văn hóa địa phương. Nghiên cứu tập trung vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại các điểm đến Di sản thế giới Hội An và Tràng An, ưu tiên cho các doanh nghiệp địa phương do thanh niên và phụ nữ điều hành. Gần 100 doanh nghiệp vừa và nhỏ đã tham gia các chương trình đào tạo về kỹ thuật và đề xuất cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ.

Vào cuối tháng 11 và đầu tháng 12/2024, hai ngày triển lãm đã được tổ chức tại hai điểm đến này, góp phần thúc đẩy thương hiệu địa phương liên quan đến danh hiệu Di sản thế giới và Thành phố sáng tạo của UNESCO.

Các lễ hội sáng tạo tại Hà Nội và các lễ hội tại miền Trung không chỉ thu hút hàng trăm nghìn lượt khách mà còn tạo sức lan tỏa lớn, giúp du lịch Việt Nam gắn chặt hơn với văn hóa, nghệ thuật và cộng đồng.

Không dừng lại ở nội địa, dự án còn tạo điều kiện để các thành phố và doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế. Từ việc hỗ trợ Hội An và Đà Lạt trở thành Thành phố Sáng tạo của UNESCO, đến triển lãm sản phẩm văn hóa tại Nhật Bản, hay tham gia diễn đàn du lịch sáng tạo toàn cầu, những sáng kiến từ dự án đã giúp nâng tầm vị thế du lịch Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Nghệ thuật Bài Chòi ở Hội An, tác giả Mai Thành Chương

Với cách tiếp cận toàn diện và bền vững, dự án hợp tác giữa UNESCO và Tập đoàn SOVICO không chỉ làm mới ngành du lịch Việt Nam mà còn đặt nền móng cho một tương lai du lịch vì cộng đồng, vì môi trường và vì di sản. Đây cũng là hướng đi cần thiết để Việt Nam tiếp tục khẳng định mình là điểm đến hấp dẫn, nhân văn và sáng tạo trong khu vực và trên thế giới.

Quỳnh Hoa