Biến lễ hội thành động lực sáng tạo và phát triển bền vữn

Trong chuỗi hoạt động đa dạng của dự án, các lễ hội sáng tạo đã nhanh chóng chứng tỏ là “nền tảng” vừa hiệu quả, vừa bền vững, giúp kết nối cộng đồng, thúc đẩy kinh tế sáng tạo và lan tỏa tầm ảnh hưởng của Hà Nội trên trường quốc tế.

Lễ hội – chất xúc tác cho sáng tạo và kết nối cộng đồng Theo UNESCO, lễ hội là sản phẩm liên ngành giữa văn hóa và du lịch, tạo ra giá trị kinh tế đồng thời thúc đẩy phát triển văn hóa và gắn kết xã hội. Trong dự án Hà Nội Rethink, SOVICO và UNESCO đã tận dụng nền tảng lễ hội để quy tụ nguồn lực sáng tạo từ nhiều lĩnh vực, kết nối các không gian văn hóa và truyền cảm hứng đổi mới cho cộng đồng.

Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội, lần đầu tiên tổ chức vào năm 2020 và chính thức trở thành hoạt động thường niên từ năm 2022, là điểm nhấn rõ nét nhất. Năm 2022, với chủ đề “Sáng tạo và Công nghệ”, lễ hội chào đón hơn 30.000 lượt khách tại 50 không gian sáng tạo, tổ chức hàng loạt cuộc thi, trải nghiệm nghệ thuật tương tác, triển lãm, diễn đàn và hội thảo chuyên đề. Hơn 150 nghệ sĩ, nhóm sáng tạo và diễn giả đã tham gia, tạo nên một “sàn diễn” quy mô cho ngành công nghiệp sáng tạo của Thủ đô.

Bước sang năm 2023, lễ hội tiếp tục mở rộng cả về quy mô và sức ảnh hưởng với chủ đề “Dòng chảy”. Chỉ riêng các địa điểm chính như Nhà máy xe lửa Gia Lâm, Tháp nước Hàng Đậu, Vườn Vạn Xuân, Ga Long Biên và Ga Gia Lâm đã ghi nhận hơn 200.000 lượt khách. Chương trình bao gồm 4 công trình kiến trúc di sản được tái sử dụng sáng tạo, 12 buổi biểu diễn nghệ thuật, hơn 20 hội thảo – tọa đàm (trong đó có 5 hội thảo quốc tế), cùng 60 hoạt động và triển lãm văn hóa. Không gian lễ hội không chỉ trưng bày tác phẩm, mà còn trở thành nơi trao đổi ý tưởng giữa nghệ sĩ, nhà thiết kế, sinh viên và công chúng, biến sáng tạo thành một phần đời sống đô thị.

Một hình ảnh ấn tượng tại lễ hội năm 2023 là Tháp nước Hàng Đậu – công trình 129 năm tuổi – lần đầu tiên mở cửa đón công chúng. Những cụ già ngoài 80 tuổi cùng con cháu tới tham quan, bày tỏ niềm tự hào và xúc động khi được tận mắt chiêm ngưỡng một phần di sản kiến trúc vốn chỉ thấy từ xa. Khoảnh khắc ấy đã cho thấy sức mạnh gắn kết cộng đồng của các lễ hội văn hóa – sáng tạo.

Home Hà Nội Xuân – mùa Tết rực rỡ sắc văn hóa Bên cạnh lễ hội thiết kế, Home Hà Nội Xuân – sự kiện do SOVICO, UNESCO, Bộ Ngoại giao và UBND TP. Hà Nội đồng tổ chức – cũng trở thành điểm hẹn văn hóa thường niên vào dịp Tết Nguyên đán. Năm 2022, lễ hội thu hút 30.000 lượt khách với các hoạt động triển lãm, trưng bày sản phẩm sáng tạo, trình diễn nghệ thuật, cắm hoa, trang trí đường hoa. Năm 2023, sự kiện bổ sung chương trình tập huấn “Nghệ thuật Thủ công Truyền thống và Hiện đại”, khuyến khích tái chế trong nghệ thuật, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường. Các sản phẩm từ chương trình này được trưng bày tại không gian lễ hội, kết nối thẩm mỹ đương đại với tinh hoa thủ công truyền thống, góp phần bảo tồn và phát huy di sản.

Nền tảng kết nối, nhân rộng và lan tỏa Điểm mạnh của việc sử dụng lễ hội làm nền tảng chính là khả năng kết nối và tổng hợp các nguồn lực. Thông qua lễ hội, nhiều sáng kiến văn hóa – sáng tạo rời rạc đã được gom lại thành một chuỗi hoạt động đồng bộ, từ đó tăng hiệu quả truyền thông và tác động xã hội. Lễ hội cũng tạo điều kiện để các đối tác quốc tế và trong nước gặp gỡ, thiết lập quan hệ hợp tác mới, thúc đẩy hợp tác công – tư và tăng cường đầu tư vào lĩnh vực sáng tạo.

Theo thống kê của dự án, số lượng nghệ sĩ tham gia, số lượng sự kiện và lượng khách đến các lễ hội tăng đều qua từng năm. Mức độ phủ sóng trên truyền thông, cả trong nước và quốc tế, cũng mở rộng, giúp Hà Nội củng cố hình ảnh là một “Creative City” trong mạng lưới các Thành phố Sáng tạo của UNESCO.

Tác động lâu dài cho Hà Nội và các mục tiêu SDGs Các lễ hội sáng tạo không chỉ mang lại giá trị trước mắt về kinh tế và du lịch, mà còn tạo ảnh hưởng lâu dài đến việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững. Thông qua việc thúc đẩy việc làm sáng tạo và nâng cao năng lực cho thanh niên (SDG 8), tái sử dụng công trình hạ tầng gắn với đổi mới (SDG 9), xây dựng cộng đồng đô thị bền vững (SDG 11) và mở rộng quan hệ đối tác toàn cầu (SDG 17), SOVICO và UNESCO đã chứng minh rằng văn hóa và sáng tạo có thể trở thành động lực phát triển bền vững.

Từ góc nhìn này, lễ hội không chỉ là điểm hẹn giải trí hay quảng bá hình ảnh, mà là một công cụ chiến lược để Hà Nội từng bước hiện thực hóa tầm nhìn trở thành Kinh đô Sáng tạo của khu vực, nơi truyền thống và hiện đại cùng chảy trong một dòng sáng tạo bền bỉ.

Quỳnh Hoa